Trauma ontstaat op het moment dat we iets meemaken terwijl we niet hebben kunnen doen wat we hadden willen doen vanuit onze meest primaire overlevingsdrang. Op zo’n moment worden stresshormonen aangemaakt en spannen de spieren zich aan om te kunnen vechten of vluchten met als enig doel: Overleven! Als beide bewegingen niet kunnen plaatsvinden heeft ons lichaam een derde manier om te overleven, namelijk bevriezen. Het valt stil, verstijft of verslapt, en dissocieert. Ook nu is het enige doel: Overleven!

Hard & zacht

Bij trauma denken veel mensen aan heftige gebeurtenissen als oorlog, geweld, verkrachting, en ongelukken. Deze duidelijk te herleiden oorzaken noemen we ‘hard’ trauma. Dit kan een eenmalige gebeurtenis betreffen, maar soms is er helaas sprake van herhaling. Bij ‘zacht’ trauma is er per definite sprake van herhaling. Een specifieke oorzaak is moeilijk aan te wijzen. Het trauma wordt geleidelijk (onbewust) gecreëerd middels boodschappen of gebeurtenissen. Denk hierbij aan emotionele verwaarlozing, pesten, en het opgroeien in een gezin of relatie waar te veel spanning is door permanente verbale of fysieke agressie.

Bij elkaar veroorzaakt zacht trauma even veel overprikkeling voor het lichaam als een hard trauma, en dus evenzeer PTSS en de bijhorende symptomen.

Trauma klachten

Onverwerkt trauma kan leiden tot psychosomatische klachten en symptomen, zoals:

• Angst, paniek, hartkloppingen, oppervlakkig ademen, overmatige alertheid of prikkelbaarheid, onrust, slapeloosheid, woede uitbarstingen;
• Depressie, uitputting, gevoel van hulpeloosheid of onmacht, krachtverlies in de spieren,  vermijdingsgedrag, hulpeloosheid;
• Dissociatie, gevoel dat (een deel van) je lichaam niet van jou is of gevoelloos is, beperkte beleving van gevoelens, gevoel van “er niet zijn”, verdoofd gevoel hebben, weinig gevoel en emoties ervaren; gebrek aan levenslust;
• PTSS, nachtmerries, hoge mate van ervaren stress, overvallen worden door beelden en geluiden, ervaringen uit het verleden dienen zich continu aan in het nu (flashbacks), roekeloosheid;
• Last van hoofdpijn, spierpijn, buikpijn of andere lichamelijke klachten in combinatie met voorgaande.

Trauma helen

Lichaamsgerichte traumatherapie helpt door te leren, stapje voor stapje, op een veilige manier krachtige emoties, sensaties, en impulsen er te laten zijn zonder erdoor overmeesterd te worden. Op die manier kan aangemaakte energie (voor het vechten en vluchten) alsnog worden afgevloeid door het laten afmaken van een niet voltooide beweging. Zo wordt het lichamelijk geheugen weer bijgewerkt en vermindert de angst steeds verder, waardoor coping zal afnemen. 

Het gewaar worden van sensaties en emoties, en daar mee kunnen zijn, gaat hand in hand met het vergroten van het bewustzijn over identificaties en krachtbronnen (bijv. positieve ervaringen, successen, talenten, personen).

De signalen van het lijf in het hier & nu zijn datgene waarmee gewerkt wordt. Het verhaal van het trauma is daaraan ondergeschikt. Doordat de focus ligt op wat het lijf eigenlijk wil(de) doen, wordt voorkomen dat trauma herbeleefd wordt zonder integratie. Zo kan vertrouwen in het eigen lichaam en gevoelswereld hersteld worden.

Kortom, het helen van trauma bestaat uit het steeds beter kunnen zijn met wat er leeft intern, het losmaken van vastgezette energie die de eens gevoelde onmacht ombuigt, en het de-identificeren (niet: dissociëren!) met (gekwetste) subpersoonlijkheden.