“No one can whistle a symphony. It takes a whole orchestra to play it”. – H.E. Luccock
Teamontwikkeling
Teamcoaching of -ontwikkeling gaat over het versterken van de samenwerking, waarbij de onderlinge afhankelijkheid moet leiden tot meerwaarde voor de klanten van het team. Of de klanten nu bedrijven, consumenten, zorgcliënten, of andere interne afdelingen zijn. Teamontwikkeling houdt niet in dat alleen teamleden iets doen. Ook de leidinggevende – als die er is – maakt volledig deel uit van het proces.
Gedoe
Teams waarin een of meer zaken niet op orde zijn, zullen gekenmerkt worden door de ‘dramadriehoek’, waarin de rollen van Aanklager, Redder, en Slachtoffer voortdurend de kop op steken. Verantwoordelijkheden worden vermeden, en men stelt zich afhankelijk op. En ontstaan meer ruzies in plaats van constructieve conflicten, en tegelijkertijd meer onderlinge afstand. Dit wordt ook wel een sociaal onveilige omgeving genoemd. Zaken worden minder of niet uitgesproken, en afspraken worden niet gemaakt of niet opgevolgd. Vaak zie je dan medewerkers op hun eigen eilandje werken, vindt ontlading plaats via geroddel, en is het verzuim en ongewenst verloop hoog. Uiteraard lijdt het werkplezier, de kwaliteit van het werk, en de productiviteit daaronder, en daarmee uiteindelijk de klant.
Andersom is er voor een goed functionerend team nodig:
- Een helder en motiverend doel
- Gezamenlijke verantwoordelijkheden
- Onderlinge afhankelijkheid
- Duidelijk afgebakende rollen, verantwoordelijkheden en mandaat
- Concrete werkafspraken en consequenties bij het niet-nakomen
- Handhaving van grenzen
- Passende kwaliteiten per individu
- De juiste middelen
Succesfactoren voor blijvende goede samenwerking
Bovenaan staan eigenlijk al de cruciale factoren voor succes. Wat er nog bij komt is de factor ‘kwetsbaarheid’. Een zekere mate van kwetsbaarheid – niet te verwarren met slachtoffergedrag – is nodig zodat fouten kunnen worden toegegeven, emoties niet geprojecteerd worden op een ander, en het algehele stress niveau omlaag gaat omdat niemand perfect hoeft te zijn. Elkaar kunnen zien als mens schept onderling vertrouwen. Met vertrouwen durven mensen meer van zichzelf te geven en te laten zien. Dit bevordert constructieve discussies, en daarmee, besluitvorming, kwaliteit, en innovatie.
Interveniëren
Als de samenwerking stroef loopt heb je dus te kijken naar de succesfactoren. Vanuit teamdynamica zijn dat de volgende drie aspecten waarop geïntervenieerd wordt.
- De harde structuren:
Alles dat vastgelegd is of beet te pakken is. Denk aan doelen, kpi’s, het besluitvormingsproces, wederzijdse afhankelijkheden, rollen en verantwoordelijkheden, middelen, en natuurlijk het werkproces. Afwezigheid of onduidelijkheid in deze zaken zorgt sowieso voor gedoe. - Gedrag en communicatie:
Alle communicatie en gedragingen die zichtbaar zijn voor iedereen, en dus makkelijk te duiden. Denk hierbij aan inhoudelijke bijdragen, mimiek, lichaamstaal, actie-reactie, alle persoonlijkheden op gedragsniveau, en groepsdynamische rollen zoals grappenmaker, zondebok, of bemiddelaar. - De onzichtbare onderstroom (diepte structuur):
Dit gaat over onuitgesproken behoeften, over ongeschreven regels, onbewuste groepsovertuigingen, taboes, verborgen winsten, onderlinge verhoudingen, een kernconflict tussen verlangen of noodzaak en angst of zorg.
Daarnaast is het soms passend om op individueel niveau te interveniëren met coaching of mediation. Het gaat dan meer om hoe ieders pakket van overtuigingen, filters, en trauma meedoet in interpretaties van de werkelijkheid, gedrag en communicatie.
"Coming together is a beginning. Keeping together is progress. Working together is success." – Henry Ford
Aanpak voor verbetering teamsamenwerking
Analyse
Omdat er zoveel factoren zijn die meedoen, is het zaak om allereerst door alle vier de brillen te kijken naar het team en haar context. Hoe staat het er voor? Hoe beïnvloedt het ene het andere? Waar zit interventieruimte? Tijdens deze analysefase wordt er met alle betrokkenen gesproken: teamleider – indien aanwezig – en teamleden. Eventueel nog met (interne) klanten en bovenliggende manager.
Uitvoer
Op basis van de analyse wordt een interventieplan gemaakt met heldere uitgangspunten over wie verantwoordelijk is voor wat. Dat kan uitmonden in coaching voor de teamleider, in teaminterventies op teamdagen met de teamcoach, coaching voor individuele teamleden, en of aanpassingen in de harde structuur.
Resultaten
In algemene zin ontstaat er in het team:
- Meer rust (ondanks mogelijke werkdruk) en duidelijkheid
- Acceptatie van elkaar
- Waardering voor elkaar
- Meer sociale veiligheid
- Verbeterde sociale vaardigheden
- Meer eigenaarschap van eigen thema’s
- Taal om (voorheen verborgen) dynamiek bespreekbaar te maken
- Meer kwetsbaarheid
- Meer onderlinge betrokkenheid
- Meer verantwoordelijkheid
Leiderschap
Als leidinggevende kun je worden meegezogen in de dramadriehoek. Het is dus zaak je eigen verantwoordelijkheid en geraaktheid scherp te hebben. Dan kun je je teamleden helpen ook op zoek te gaan naar eigen verantwoordelijkheid. Nb. Dat is dus iets anders dan zeggen “Welk advies geef je jezelf?” of “Je moet er zelf uitkomen (met elkaar)”. Op het moment dat in de teamdynamiek flink gedoe is, werkt het bijna nooit om de oplossing te zoeken via een individu. Het hele team dient betrokken te worden in de reflectie en het ontdekken van onbewuste zorgen en verborgen winsten.
Wil je sparren over wat jij in jouw situatie kunt doen, neem gerust contact op. Neem ook een kijkje bij ‘voor managers‘
Zelforganisatie
In veel organisaties bestaan er zelfsturende of zelforganiserende teams. Er is dan geen manager die zorgt voor de sturing en kaders, maar dit dient uit het team te komen. In teams waar al veel gedoe is, lukt dit niet meer zelfstandig. Een teamcoach kan dan voor de vernieuwde groei zorgen. Dat gaat dan altijd hand in hand met een adviserende rol naar de organisatie, omdat er dan bijna altijd ook op structuurniveau nog zaken op te lossen zijn die buiten de macht van het team liggen.
Plan een gratis en vrijblijvend gesprek
Tijdens dit gesprek luister ik aandachtig naar jouw verhaal en brengen we samen in kaart welke obstakels je ervaart. Mijn doel is om je in dit gesprek zoveel mogelijk waarde te bieden, zodat je direct inzicht en handvatten hebt om verder te komen. Daarnaast bespreken we of een van onze programma’s mogelijk aansluit bij jouw behoeften en doelen.